IMMUNOLOGIA OGÓLNA dla II roku stacjonarnych jednolitych studiów magisterskich na kierunku ANALITYKA MEDYCZNA 2024-2025

Katedra Immunologii CM UJ, ul. Czysta 18, 31-121 Kraków

Liczba godzin: 45 – 3pkt ECTS

W tym wykłady: 14

            Seminaria: 4

            Ćwiczenia: 27

Wszystkie zajęcia odbywają się stacjonarnie.

Cel nauczania przedmiotu:

Zapoznanie studentów z teoretyczną i podstawami praktycznej wiedzy w zakresie immunologii.

Zasadnicze treści przedmiotu:

Tematy wykładów:

1. Budowa i funkcja układu immunologicznego. Mechanizmy obrony nieswoistej.- (naturalne bariery obronne, fagocytoza i mechanizmy bójcze granulocytów). Układ zgodności tkankowej. Dojrzewanie limfocytów w szpiku i grasicy. Limfocyty TCR1 i TCR2. Nadrodzina immunoglobulin.
2. Zasada processingu i prezentacja antygenu przez komórki APC. Rozpoznanie antygenu przez różne populacje limfocytów. Mechanizm pierwotnej i wtórnej odpowiedzi humoralnej. Antygeny T-zależne i T-niezależne. Subpopulacje limfocytów B i T. Idea szczepień ochronnych.
3. Mechanizmy reakcji alergicznych z udziałem przeciwciał. Leki jako alergeny. Nadwrażliwość anafilaktyczna – alergeny, mediatory, kliniczne objawy alergiczne. Rola eozynofilów w mechanizmie reakcji anafilaktycznej. Obrona przeciwrobaczycowa. Alergia cytolityczna i cytotoksyczna. Alergia kompleksów immunologicznych.
4. Mechanizmy zaangażowane w odpowiedzi komórkowej. Mechanizmy aktywacji komórek NK. Reakcja ADCC. Toll-like receptory (TLR). Klasyczna odpowiedź komórkowa
   z udziałem limfocytów T cytotoksycznych. Alergiczna odpowiedź komórkowa – nadwrażliwość typu późnego i nadwrażliwość kontaktowa.
5. Układ śluzówkowej odporności – MALT i odporności skórnej – SALT Subpopulacje limfocytów odporności wrodzonej ILL.
6. Mechanizmy tolerancji i autotolerancji oraz następstwa jej przełamania. Dojrzewanie i starzenie się układu odporności.
7. Antygeny transplantacyjne. Mechanizmy reakcji odrzucania przeszczepu allogenicznego. Mechanizm nadostrego, ostrego i przewlekłego odrzucania przeszczepu. Reakcja przeszczep przeciw biorcy – GvH. Cytokiny – sieć aktywacji i supresji układu immunologicznego.

Tematyka seminariów:

1. Mechanizmy wrodzonej, klasycznej, śluzówkowej i alergicznej odporności humoralnej. Rodzaje i zastosowanie testów serologicznych.
2. Mechanizmy wrodzonej klasycznej i alergicznej odporności komórkowej. Regulacja odporności. Rodzaje i zastosowanie testów komórkowych.

Tematyka ćwiczeń:

1. Budowa i funkcja przeciwciał, nadrodzina immunoglobulin, układ dopełniacza, białka ostrej fazy. Reakcje antygen-przeciwciało – ilościowe i jakościowe testy precypitacyjne w podłożach płynnych i żelowych. Testy dyfuzyjne (immunodyfuzja dwukierunkowa i immunodyfuzja radialna) i elektroforetyczne (immunoelektroforeza zwykła, rakietkowa i przeciwbieżna). Wykonanie testu immunodyfuzji dwukierunkowej i immunodyfuzji radialnej.
2. Reakcje antygen-przeciwciało – reakcje aglutynacji (test aglutynacji pośredniej, hemaglutynacja, próba krzyżowa). Wykonanie testu pośredniej hemaglutynacji. Odczyn immunoenzymatyczny, radioimmunologiczny, odczyn immunofluorescencji.
3. Metody produkcji przeciwciał: przeciwciała monoklonalne (mAb), linie komórkowe, metody oczyszczania przeciwciał (chromatografia powinowactwa, chromatografia jonowymienna, sączenie molekularne). Immunoblotting – zastosowanie diagnostyczne. Praktyczne oczyszczanie przeciwciał monoklonalnych na kolumnie Prot A Sepharose FF. Praktyczne oczyszczanie przeciwciał znakowanych fluoresceiną metodą sączenia molekularnego na Sefadeksie G-25, Western blot – demonstracja.
4. Metody izolacji i identyfikacji komórek układu odpornościowego – prelekcja, izolacja przy pomocy ziarenek magnetycznych (MACS), izolacja w gradiencie Ficollu, cytofluorymetria przepływowa – demonstracja. Testy funkcjonalne komórek układu immunologicznego: chemiluminescencja, test transformacji blastycznej i test proliferacji – testy komórkowe do oznaczeń cytokin z użyciem linii interleukino-zależnych; praktyczne oznaczanie stężenia tlenku azotu w nadsączach z hodowli fagocytów.
5. Szczepienia ochronne i adiuwanty. Skład i rodzaje szczepionek, zasada szczepień ochronnych, mechanizm działania adiuwantów. Pamięć immunologiczna . Surowice odpornościowe. Kontrowersje w bezpieczeństwie i zasadności stosowania szczepień profilaktycznych.
6. Mechanizmy odpowiedzi immunologicznej w zakażeniach i w nowotworzeniu, immunologiczne markery stanu zapalnego i nowotworowego. Zasada prowadzenia hodowli komórkowych, immunologicznych testów in vivo i in vitro. Filmy – szczepionka przeciwnowotworowa anty-HPV, preparatyka narządów immunologicznych do hodowli komórkowych .
7. Kolokwium zaliczeniowe z ćwiczeń teoretyczne i praktyczne.

Ćwiczenia: Katedra Immunologii UJ CM ul. Czysta 18 – sala 025 prof. Giędosza, wtorki i czwartki

Temat 1:         czwartek 3.X. gr. B    16:15-19:15

                        wtorek 8.X.  gr. A        17:00-20:00  

Temat 2:         czwartek 10.X. gr. B  16:15-19:15

                          wtorek 15.X.  gr. A      17:00-20:00

Temat 3:         czwartek 17.X. gr. B    16:15-19:15

                         wtorek 22.X.  gr. A       17:00-20:00 

Temat 4:         czwartek 24.X. gr. B    16:15-19:15

                          wtorek 29.X.  gr. A       17:00-20:00 

Temat 5:         wtorek 12.XI. gr. A    17:00-20:00  
                         czwartek 14.XI. gr. B 16:15-19:15  

Temat 6:         wtorek 19.XI. gr. A    17:00-20:00  
                         czwartek 21.XI. gr. B 16:15-19:15

Temat 7:         wtorek 3.XII.     gr. A   17:00-19:15

                         czwartek 5.XII.  gr. B   16:15-18:30

Wykłady:   sala nr 025 – prof. Giędosza, ul. Czysta 18,

czwartki 3, 10, 17.X., 7, 14, 21.XI. i 5.XII. godz. 14:30-16:00

Seminaria: wtorki – Wydz. Farm. ul. Medyczna 9, sala 107

I:   5.XI.23  14:30-16:00  gr. B

      5.XI.23  16:15-17:45  gr.  A 

II:  26.XI.23 14:30-16:00  gr. A 

       26.XI.23 16:15-17:45  gr. B

Tematy prezentacji do opracowania przez studentów II r. OAM na seminaria:

1. Mechanizmy wrodzonej, klasycznej, śluzówkowej i alergicznej odporności humoralnej. Rodzaje i zastosowanie testów serologicznych – 5. XI. 2024 r.

– Mechanizmy wrodzonej odporności humoralnej.

– Mechanizmy nabytej odporności humoralnej i zastosowanie praktyczne.

– Mechanizm reakcji alergicznej typu I i odporności przeciwrobaczycowej.

– Mechanizmy reakcji alergicznych typu II i III.

– Rodzaje i zastosowanie testów precypitacyjnych i aglutynacyjnych.

– Rodzaje i zastosowanie testów ze znacznikami.

2. Mechanizmy wrodzonej, klasycznej i alergicznej odporności komórkowej i ich regulacja. Rodzaje i zastosowanie testów komórkowych – 26.XI. 2024 r.

– Mechanizmy wrodzonej odporności komórkowej mediowanej przez fagocyty.

– Odpowiedź immunologiczna z udziałem komórek NK.

– Odpowiedź immunologiczna z udziałem limfocytów T CD8⁺ cytotoksycznych.

– Mechanizmy nadwrażliwości typu późnego i nadwrażliwości kontaktowej.

– Mechanizm odporności przeciwgruźliczej i profilaktyka w zapobieganiu gruźlicy.

– Idea szczepień ochronnych.

WARUNKI ZALICZENIA PRZEDMIOTU – OAM

Dopuszczenie do pisemnego zaliczenia jest uwarunkowane obowiązkowym uczestnictwem i zaliczeniem praktycznym ćwiczeń i teoretycznym seminariów (dopuszczalna jedna usprawiedliwiona i zaliczona nieobecność).

Egzamin pisemny odbędzie się w ustalonym terminie po zakończonym bloku (po uzyskaniu zgody Dziekana OAM) lub w sesji zimowej.

Obowiązuje całość materiału wykładowego i seminaryjnego. Lista potencjalnych pytań egzaminacyjnych będzie dostępna dla studentów. Egzamin w formie kontaktowej obejmuje 4 pytania problemowe z czasem trwania 40 minut. Dla pozytywnego zaliczenia egzaminu konieczne jest uzyskanie co najmniej 56% poprawnych odpowiedzi ocenianych niezależnymi czterema ocenami za każdą odpowiedź na pytanie. Wynik zaliczenia teoretycznego ćwiczeń stanowi dodatkową ocenę doliczaną do punktacji egzaminacyjnej jako odpowiedź pytania egzaminacyjnego nr 5. Średnia z 5 pytań jest oceną ostateczną.

W przypadku konieczności przeprowadzenia egzaminu w formie zdalnej ze względu na zagrożenie epidemiologiczne, zostanie on aktywowany na platformie e-learningowej PEGAZ-EGZAMINY i wówczas obejmie 50 pytań testowych wielokrotnego wyboru z JEDNĄ poprawną odpowiedzią. Czas trwania egzaminu zdalnego to 45 min. Dla pozytywnego zaliczenia egzaminu konieczne jest uzyskanie co najmniej 56% poprawnych odpowiedzi (27 pkt). Skala ocen: 0-55% NDST; 56-64% DST; 65-70% DST+; 71-80% DB; 81-90% DB+; 91-100% BDB

Zaliczenie seminariów na podstawie przygotowanej i przeprowadzonej prezentacji jest niezbędne dla uzyskania dopuszczenia do egzaminu.

Warunki zaliczenia ćwiczeń

Pisemne zaliczenie teorii odbywa się na podstawie odpowiedzi na 3 pytania otwarte z zakresu materiału ćwiczeniowego. Praktyczne zaliczenie ćwiczeń jest odpowiedzią ustną dotyczącą przeprowadzenia testów immunologicznych i interpretacji ich wyników, metod separacji komórek i oczyszczania przeciwciał. Zaliczenie ćwiczeń praktyczne i teoretyczne odbędzie się na ostatnich ćwiczeniach w formie pisemnej (do opracowania 3 pytania problemowe w czasie 30 min), a następnie indywidualnym zaliczeniu praktycznym. Dla pozytywnego zaliczenia kolokwium teoretycznego konieczne jest uzyskanie co najmniej 56% poprawnych odpowiedzi ocenianych niezależnymi trzema ocenami za każdą odpowiedź na pytanie. Średnia jest oceną ostateczną. Skala ocen: 0-55% NDST; 56-64% DST; 65-70% DST+; 71-80% DB; 81-90% DB+; 91-100% BDB.

Praktyczne zaliczenie ćwiczeń jest odpowiedzią ustną dotyczącą przeprowadzenia testów immunologicznych i interpretacji ich wyników, metod separacji komórek i oczyszczania przeciwciał. Zaliczenie ćwiczeń praktyczne odbędzie się na ostatnich ćwiczeniach.