IMMUNOLOGIA OGÓLNA dla II roku stacjonarnych jednolitych studiów magisterskich na kierunku ANALITYKA MEDYCZNA 2023-2024

Katedra Immunologii CM UJ, ul. Czysta 18, 31-121 Kraków
Liczba godzin: 45 – 3 pkt ECTS
W tym wykłady: 14
Seminaria: 4
Ćwiczenia: 27

Koordynator przedmiotu:

Prof. dr hab. Krzysztof Bryniarski

WSZYSTKIE ZAJĘCIA SĄ PRZEPROWADZANE STACJONARNIE

Cel nauczania przedmiotu:

Zapoznanie studentów z teoretyczną i podstawami praktycznej wiedzy w zakresie immunologii.

Zasadnicze treści przedmiotu (można załączyć obowiązujący program przedmiotu).

Tematy wykładów:

1. Budowa i funkcja układu immunologicznego. Mechanizmy obrony nieswoistej.- (naturalne bariery obronne, fagocytoza i mechanizmy bójcze granulocytów, układ dopełniacza). Układ zgodności tkankowej. Dojrzewanie limfocytów w szpiku i grasicy. Limfocyty TCR1 i TCR2. Nadrodzina immunoglobulin.
2. Zasada processingu i prezentacja antygenu przez komórki APC. Rozpoznanie antygenu przez różne populacje limfocytów. Mechanizm pierwotnej i wtórnej odpowiedzi humoralnej. Antygeny T-zależne i T-niezależne. Subpopulacje limfocytów B i T. Idea szczepień ochronnych.
3. Układ śluzówkowej odporności – MALT i odporności skórnej – SALT Subpopulacje limfocytów odporności wrodzonej ILL.
4. Mechanizmy reakcji alergicznych z udziałem przeciwciał. Leki jako alergeny. Nadwrażliwość anafilaktyczna – alergeny, mediatory, kliniczne objawy alergiczne. Rola eozynofilów w mechanizmie reakcji anafilaktycznej. Obrona przeciwrobaczycowa. Alergia cytolityczna i cytotoksyczna. Alergia kompleksów immunologicznych.
5. Mechanizmy zaangażowane w odpowiedzi komórkowej. Mechanizmy aktywacji komórek NK. Reakcja ADCC. Toll-like receptory (TLR). Klasyczna odpowiedź komórkowa
   z udziałem limfocytów T cytotoksycznych. Alergiczna odpowiedź komórkowa – nadwrażliwość typu późnego i nadwrażliwość kontaktowa.
6. Mechanizmy tolerancji i autotolerancji oraz następstwa jej przełamania. Dojrzewanie i starzenie się układu odporności.
7. Antygeny transplantacyjne. Mechanizmy reakcji odrzucania przeszczepu allogenicznego. Mechanizm nadostrego, ostrego i przewlekłego odrzucania przeszczepu. Reakcja przeszczep przeciw biorcy – GvH. Cytokiny – sieć aktywacji i supresji układu immunologicznego.

Tematyka seminariów:

1. Mechanizmy wrodzonej, klasycznej, śluzówkowej i alergicznej odporności humoralnej. Rodzaje i zastosowanie testów serologicznych.
2. Mechanizmy wrodzonej klasycznej i alergicznej odporności komórkowej. Regulacja odporności. Rodzaje i zastosowanie testów komórkowych.

Tematyka ćwiczeń:

1. Budowa i funkcja przeciwciał, nadrodzina immunoglobulin, układ dopełniacza, białka ostrej fazy . Reakcje antygen-przeciwciało – ilościowe i jakościowe testy precypitacyjne w podłożach płynnych i żelowych . Testy dyfuzyjne (immunodyfuzja dwukierunkowa i immunodyfuzja radialna) i elektroforetyczne (immunoelektroforeza zwykła, rakietkowa i przeciwbieżna). Wykonanie testu immunodyfuzji dwukierunkowej i immunodyfuzji radialnej.
2. Reakcje antygen-przeciwciało – reakcje aglutynacji (test aglutynacji pośredniej, hemaglutynacja, próba krzyżowa). Wykonanie testu pośredniej hemaglutynacji. Odczyn immunoenzymatyczny, radioimmunologiczny, odczyn immunofluorescencji.
3. Metody produkcji przeciwciał: przeciwciała monoklonalne (mAb), linie komórkowe, metody oczyszczania przeciwciał (chromatografia powinowactwa, chromatografia jonowymienna, sączenie molekularne). Immunoblotting – zastosowanie diagnostyczne. Praktyczne oczyszczanie przeciwciał monoklonalnych na kolumnie Prot A Sepharose FF  Praktyczne oczyszczanie przeciwciał znakowanych fluoresceiną metodą sączenia molekularnego na Sefadeksie G-25, Western blot – demonstracja.
4. Metody izolacji i identyfikacji komórek układu odpornościowego: izolacja w gradiencie Ficollu , izolacja przy pomocy ziarenek magnetycznych (MACS), cytofluorymetria przepływowa – demonstracja. Testy funkcjonalne komórek układu immunologicznego: chemiluminescencja, test transformacji blastycznej i test proliferacji – testy komórkowe do oznaczeń cytokin z użyciem linii interleukino-zależnych; praktyczne oznaczanie stężenia tlenku azotu w nadsączach z hodowli fagocytów.
5. Szczepienia ochronne i adiuwanty. Skład i rodzaje szczepionek, zasada szczepień ochronnych, mechanizm działania adiuwantów. Pamięć immunologiczna. Surowice odpornościowe. Kontrowersje w bezpieczeństwie i zasadności stosowania szczepień profilaktycznych.
6. Mechanizmy odpowiedzi immunologicznej w zakażeniach i w nowotworzeniu, immunologiczne markery stanu zapalnego i nowotworowego. Zasada prowadzenia hodowli komórkowych, immunologicznych testów in vivo i in vitro. Filmy – szczepionka przeciwnowotworowa anty-HPV, preparatyka narządów immunologicznych do hodowli komórkowych.
7. Kolokwium zaliczeniowe z ćwiczeń teoretyczne i praktyczne.

Ćwiczenia: – Katedra Immunologii UJ CM ul. Czysta 18 i wtorki – sala prof. Giędosza nr 025, czwartki sala 024 w Zakładzie Patofizjologii
              Temat 1:   wtorek 3.X. gr. A        17:00-20:00  
                                 czwartek 5.X. gr. B    16:15-19:15                                                  
               Temat 2:   wtorek 10.X. gr. A      17:00-20:00  
                                  czwartek 12.X. gr. B  16:15-19:15  
               Temat 3:   wtorek 17.X. gr. A       17:00-20:00  
                                 czwartek 19.X. gr. B    16:15-19:15  
               Temat 4:   wtorek 24.X. gr. A       17:00-20:00  
                                  czwartek 26.X. gr. B    16:15-19:15

               Temat 5:   wtorek 14.XI. gr. A      17:00-20:00  
                                  czwartek 16.XI. gr. B 16:15-19:15  
              Temat 6:   wtorek 21.XI. gr. A    17:00-20:00  
                                 czwartek 23.XI. gr. B 16:15-19:15

             Temat 7:   wtorek 5.XII     gr. A   17:00-19:15
                                czwartek 7.XII  gr. B   14:30-16:45

Wykłady : – sala 025 – prof. Giędosza  ul. Czysta 18
czwartki (5, 12, 19, 26.X., 9, 16, 23.XI.) godz. 14:30-16:00

Seminaria: wtorki –  Wydział Farmacji Ul. Medyczna 9, sala 107

1:   7.XI.23 14:30-16:00  gr. B 

      7.XI.23  16:15-17:45  gr. A 

2:  28.XI.23 (wtorek) 17:00-18:30  gr A 

       28.XI.23 (czwartek) 16:15-17:45  gr B   

WARUNKI ZALICZENIA PRZEDMIOTU – OAM

Dopuszczenie do pisemnego zaliczenia jest uwarunkowane obowiązkowym uczestnictwem i zaliczeniem praktycznym ćwiczeń i teoretycznym seminariów (dopuszczalna jedna usprawiedliwiona i zaliczona nieobecność).

Egzamin pisemny odbędzie się w ustalonym terminie po zakończonym bloku (po uzyskaniu zgody Dziekana OAM) lub w sesji zimowej.

Obowiązuje całość materiału wykładowego i seminaryjnego. Egzamin w formie kontaktowej obejmuje 4 pytania problemowe z czasem trwania 40 minut. Dla pozytywnego zaliczenia egzaminu konieczne jest uzyskanie co najmniej 56% poprawnych odpowiedzi ocenianych niezależnymi czterema ocenami za każdą odpowiedź na pytanie. Średnia jest oceną ostateczną.

W przypadku konieczności przeprowadzenia egzaminu w formie zdalnej, zostanie on aktywowany na platformie e-learningowej PEGAZ-EGZAMINY i wówczas obejmie 50 pytań testowych wielokrotnego wyboru z JEDNĄ poprawną odpowiedzią. Czas trwania egzaminu zdalnego to 45 min. Dla pozytywnego zaliczenia egzaminu konieczne jest uzyskanie co najmniej 56% poprawnych odpowiedzi (27 pkt). Skala ocen: 0-55% NDST; 56-64% DST; 65-70% DST+; 71-80% DB; 81-90% DB+; 91-100% BDB

Zaliczenie seminariów na podstawie przygotowanej i przeprowadzonej prezentacji jest niezbędne dla uzyskania dopuszczenia do egzaminu.

Warunki zaliczenia ćwiczeń

Pisemne zaliczenie teorii odbywa się na podstawie odpowiedzi na 3 pytania otwarte z zakresu materiału ćwiczeniowego.  

Praktyczne zaliczenie ćwiczeń jest odpowiedzią ustną dotyczącą przeprowadzenia testów immunologicznych i interpretacji ich wyników, metod separacji komórek i oczyszczania przeciwciał. 

Zaliczenie ćwiczeń praktyczne i teoretyczne odbędzie się na ostatnich ćwiczeniach. Dla pozytywnego zaliczenia kolokwium teoretycznego konieczne jest uzyskanie co najmniej 56% poprawnych odpowiedzi ocenianych niezależnymi trzema ocenami za każdą odpowiedź na pytanie. Średnia jest oceną ostateczną. Skala ocen: 0-55% NDST; 56-64% DST; 65-70% DST+; 71-80% DB; 81-90% DB+; 91-100% BDB.